Historia strony

Licznik odwiedzin

  • Odwiedzana: 346

Edukacja prawna

Zgodnie z art. 3a ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (T.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 945 ) edukacja prawna obejmuje działania edukacyjne zmierzające do zwiększenia świadomości prawnej społeczeństwa, dotyczące w szczególności upowszechniania wiedzy o:

  • prawach i obowiązkach obywatelskich;
  • działalności krajowych i międzynarodowych organów ochrony prawnej;
  • mediacji oraz sposobach polubownego rozwiązywania sporów;
  • możliwościach udziału obywateli w konsultacjach publicznych oraz procesie stanowienia prawa;
  • dostępie do nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

PRAWA I OBOWIĄZKI OBYWATELSKIE

Podstawowym źródłem praw i obowiązków obywatelskich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. a w szczególności rozdział II pt. „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela”.

Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało informatory wyjaśniające kwestie związane z prawami i obowiązkami obywatelskimi, tj.:

Informatory i ulotki dotyczące pozostałych kwestii prawnych przygotowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości:

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opracował materiały informacyjne z zakresu praw konsumenta.  

Państwowa Inspekcja Pracy przygotowała informatory z zakresu prawa pracy tj.:

DZIAŁALNOŚĆ KRAJOWYCH I MIĘDZYNARODOWYCH ORGANÓW OCHRONY PRAWNEJ

Ochrona prawna to stała i zorganizowana działalność, która ma na celu ochronę indywidualnych praw podmiotowych obywatela oraz  porządku prawnego. Ochrona prawna ma charakter prewencyjny i represyjny.

W Polsce gwarancje ochrony prawnej zapewniają następujące instytucje:

  1. Organy wymiaru sprawiedliwości:
  2. Organy ścigania:
  3. Prokuratury:
  4. Organy kontroli:
  5. Inne instytucje wspierające:

W Unii Europejskiej ochrona podstawowych praw gwarantowana jest na szczeblu krajowym, przez systemy konstytucyjne państw członkowskich oraz na szczeblu UE, poprzez Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej (portal e-sprawiedliwość).

Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało materiały informacyjne dotyczące międzynarodowych organów ochrony prawnej:

Biuro analiz i dokumentacji Kancelarii Senatu przygotowało publikację dotyczącą organów ochrony prawnej w wybranych krajach Unii Europejskiej.

MEDIACJE ORAZ SPOSOBY POLUBOWNEGO ROZWIĄZYWANIA SPORÓW

Informacje o możliwości skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów oraz korzyściach z tego wynikających

Pozasądowe metody rozwiązywania sporów – to sposoby wyjścia z konfliktu, bez przenoszenia tego sporu na drogę sądową. Za zgodą obydwu stron neutralna osoba trzecia (niezależna instytucja) ― np. mediator, koncyliator albo arbiter ― pośredniczy w kontaktach między stronami:

  • umożliwia zbliżenie stanowisk stron (np. poprzez mediację),
  • proponuje rozwiązanie sporu (np. przez koncyliację),
  • rozstrzyga spór między nimi i narzuca rozwiązanie (np. w ramach arbitrażu).

Alternatywne w stosunku do postępowania sądowego sposoby rozwiązywania sporów są zwykle tańsze, szybsze i prostsze. Jest to metoda tańsza, gdyż z reguły nie wiąże się z koniecznością ponoszenia opłat sądowych, wydatków na pełnomocników. Dopiero zatwierdzenie ugody przez Sąd wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty, ale znacznie niższej niż chociażby wpis od pozwu. Rozwiązanie to jest szybsze ze względu na długie terminy rozpatrywania sporów sądowych. Rozwiązywanie sporów w ten sposób jest też prostsze gdyż nie wymaga znajomości procedur sądowych i umiejętności formułowania stanowisk procesowych.

Mediacja to sposób dojścia do porozumienia pomiędzy zwaśnionymi stronami przy pomocy neutralnej osoby trzeciej ― mediatora. Strony samodzielnie wypracowują ugodowe, najkorzystniejsze dla nich rozwiązanie. Wybrany przez nich mediator jedynie ułatwia kontakt i wspiera ich w komunikacji ― nie ustala kto ma rację i nie narzuca własnych rozwiązań. Korzystanie z mediacji jest dobrowolne – do jej podjęcia konieczna jest zgoda obu stron. Rozwiązanie sporu w ten sposób daje zwaśnionym stronom większą satysfakcję. Ostateczne rozstrzygniecie jest bowiem wspólnie wypracowane, a nie odgórnie narzucone przez Sąd.

Nieodpłatna mediacja – jest dostępna zarówno w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej, jak również w ramach świadczenia nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Może być prowadzona pomiędzy stronami dążącymi do polubownego rozwiązania sporu. Stroną inicjującą przeprowadzenie nieodpłatnej mediacji może być wyłącznie osoba uprawniona. Druga strona nie musi być osobą uprawnioną – może to być przedsiębiorca, osoba fizyczna, pracodawca, kontrahent, sąsiad, członek rodziny itp.

Nieodpłatna mediacja obejmuje:

  • poinformowanie osoby uprawnionej o możliwościach skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji oraz korzyściach z tego wynikających;
  • przygotowanie projektu umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji;
  • przygotowanie projektu wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w sprawie karnej;
  • przeprowadzenie mediacji;
  • udzielenie pomocy w sporządzeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.

Pozostałe materiały informacyjne:

  1. Ministerstwo Sprawiedliwości:
  2. Sąd Okręgowy w Suwałkach

Możliwości udziału obywateli w konsultacjach publicznych oraz procesie stanowienia prawa

Konsultacje publiczne służą uwzględnieniu opinii społeczeństwa obywatelskiego w procesie stanowienia prawa. Do najważniejszych korzyści z prowadzenia konsultacji należą:

  • lepsze rozpoznanie stanowisk różnych grup odbiorców proponowanego rozwiązania,
  • poprawa rozwiązania będącego przedmiotem konsultacji,
  • nowe propozycje rozwiązań,
  • upowszechnienie informacji o prowadzonych działaniach i większa akceptacja społeczna.

Konsultacje publiczne są formą dialogu przedstawicieli władz na szczeblu centralnym z organizacjami pozarządowymi, zrzeszeniami, instytucjami, związkami oraz innymi podmiotami działającymi na rynku i obywatelami. Celem ww. konsultacji jest zebranie uwag do projektu aktu prawnego.

Rządowe Centrum Legislacji opracowało wytyczne do przeprowadzania oceny wpływu oraz konsultacji publicznych w ramach rządowego procesu legislacyjnego.

Pozostałe materiały informacyjne:

  1. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej - konsultacje publiczne
  2. Rządowe Centrum Legislacji:
  3. Ministerstwo Sprawiedliwości – konsultacje publiczne

Konsultacje społeczne są wielostronnym i złożonym procesem, w którym różne podmioty, będące odbiorcami planowanego przedsięwzięcia mają możliwość zapoznania się z planowanymi działaniami i wyrażenia własnych uwag oraz sugestii co do ostatecznego kształtu przyjętych rozwiązań. Konsultacje są sposobem włączenia obywateli w proces podejmowania decyzji i inicjowane są przez administrację publiczną rządową i samorządową. Uczestniczenie w konsultacjach jest prawem każdego obywatela. W ramach konsultacji społecznych obywatele mają możliwość wpływu bezpośrednio lub pośrednio na inicjatywę uchwałodawczą.

Konsultacje mogą dotyczyć m. in. zmian w prawie, zmian organizacji życia publicznego czy też przeprowadzenia inwestycji.

Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji Kancelarii Senatu przygotowało publikację dotyczącą Konsultacji społecznych jako narzędzia partycypacji publicznej.

Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami Powiatu Augustowskiego określa uchwała Nr 69/XIII/12 Rady Powiatu w Augustowie z dnia 14 lutego 2012 roku w sprawie przyjęcia „Zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Powiatu Augustowskiego oraz z organizacjami pozarządowymi i podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego” (Dz. U. Województwa Podlaskiego z 2012 r., poz. 708).

Pozostałe materiały informacyjne:

  1. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – konsultacje społeczne
  2. Starostwo Powiatowe w Augustowie:

„Pasieka” Fundacja Rozwoju i Wsparcia z siedzibą w Rzeszowie na swojej stronie internetowej  opublikowała następujące materiały edukacyjne:

Metryka strony

Udostępniający: Samorząd Powiatu Augustowskiego

Wytwarzający/odpowiadający: Wydział Organizacyjno-Prawny

Data wytworzenia: 2022-04-04

Wprowadzający: Marek Taraszkiewicz

Data modyfikacji: 2024-02-27

Opublikował: Marek Taraszkiewicz

Data publikacji: 2022-04-04


Drukuj do PDF

Drukuj